ΤΟΥΡΚΙΑ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ

Το βιβλίο του Β. Μπεράρ αναφέρεται στα τέλη του περασμένου αιώνα και παρουσιάζει με γλαφυρό (αλλά και σοβαρό) τρόπο το Μακεδονικό πρόβλημα, προ της «δυναμικής» επιλύσεώς του. Ξεπροβάλλουν ανάγλυφοι οι ανταγωνισμοί των διαφόρων εθνοτήτων και η ανάπτυξη του εθνισμού σε βάρος της θρησκείας, που μέχρι τότε αποτελούσε το διακριτικό γνώρισμα των κατοίκων της περιοχής (ορθόδοξος:Έλληνας, μωαμεθανός:Τούρκος) περιγράφοντας τα όργια της προπαγάνδας, επισημαίνεται η θαυματουργή δύναμη της παιδείας και της γλώσσας. ’σχετα αν συμφωνεί ή διαφωνεί κανείς με τις απόψεις του συγγραφέα, άσχετα από το αν ορισμένα σημεία του βιβλίου δίνουν την εντύπωση ότι ανήκουν οριστικά στο παρελθόν, πιστεύουμε ότι είναι πολύ επίκαιρο. Έτσι, η αναζωπύρωση κάποιων εστιών, που κανείς δεν μπορεί να προφητέψει που θα καταλήξει, η περιγραφή της νοοτροπίας των ανθρώπων της εποχής (ιδίως των Ελλήνων που μας αφορούν), η παράθεση αρετών και ελαττωμάτων (τα περισσότερα από τα τελευταία καταταλανίζουν και το σημερινό Έλληνα), αποδεικνύουν το «αληθές του λόγου» περί επικαιρότητας.