ΠΛΑΤΕΙΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΠΛΑΤΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

Η πλατεία αποτελεί ένα από τα κύρια συστατικά στοιχεία του ευρωπαϊκού αστικού χώρου. Η ιστορική της διαδρομή της προσδίδει μεταβαλλόμενα χαρακτηριστικά, καθώς εξ ορισμού είναι ένας ανοικτός δημόσιος χώρος. Αυτός μπορεί να υποδεχθεί ποικίλες χρήσεις που αφορούν τη συλλογική ζωή της κοινωνίας των πολιτών. Στο σημερινό αστικό τοπίο με τις ταχύτατες μεταλλάξεις ο ρόλος της πλατείας ως συλλογικού καθιστικού της πόλης αμφισβητείται και πρέπει να προστατευθεί από τις εντεινόμενες τάσεις ιδιωτικοποίησης. Προϋπόθεση για οποιαδήποτε δράση είναι η προσεκτική διερεύνηση και η κατανόηση των ιδιαίτερων στοιχείων της ευρωπαϊκής πλατείας, καθώς και η ενημέρωση του ευρύτερου κοινού για τα θέματα αυτά. Η συμβολή των καθηγητριών του τμήματος Αρχιτεκτόνων της ΠΣ του ΑΠΘ Μαίρης Ανανιάδου-Τζημοπούλου, Αλέκας Καραδήμου-Γερολύμπου και της ερευνητικής ομάδας που εργάστηκε μαζί τους στον τομέα αυτό είναι πολύτιμη. Συμμετείχαν σ' ένα σημαντικό ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα με θέμα "Η πλατεία, ευρωπαϊκή πολιτισμική κληρονομιά" με συντονίστρια την πρώτη εκ μέρους του ΑΠΘ. Το πρόγραμμα περιλάμβανε αναλυτική προσέγγιση, διατύπωση προτάσεων και προσπάθεια ευαισθητοποίησης του ευρύτερου κοινού. Στο πλαίσιο αυτό ολοκληρώθηκαν ήδη τέσσερις σημαντικές σχετικές εκδόσεις και οργανώθηκε η έκθεση "Πλατείες της Ευρώπης. Πλατείες για την Ευρώπη" η οποία παρουσιάζει τα αποτελέσματα της έρευνας σε μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις με αφετηρία τη Βενετία (Σεπτέμβριος 2007). Ιδιαίτερη σημασία έχει το τμήμα της έρευνας που αναφέρεται ειδικότερα στις πλατείες των ελληνικών οικισμών. Εδώ επιχειρείται μία επιστημονική ανάγνωση της τυπολογίας από τις παραδοσιακές πλατείες "του πλατάνου", της νεοελληνικές και ορθολογικές πλατείες του 19ου και 20ου αιώνα έως τις σύγχρονες προσεγγίσεις και τον προβληματισμό για το μέλλον αυτών των χώρων στη νεοελληνική πόλη. Είναι ίσως η πρώτη συστηματική συγκριτική διερεύνηση των πλατειών στην Ελλάδα και είναι ο πυρήνας της ελληνικής συμβολής στη γενικότερη ευρωπαϊκή έρευνα των πλατειών.